GIDA TERÖRÜ-4

Dinimizde Helâl ve Haram
Helal Nedir? Helal meşru manasına gelen bir Arapça kelimedir. Allah (c.c.) Kuran-ı Keriminde Müslümanlara ve bütün insanlara helâl olan şeyleri yemelerini emrediyor. Bu mesajı bildiren pek çok ayetin arasında yer alan birkaç ayet meali şöyledir:
“Ey İnsanlar ! Yeryüzünde bulunan gıdaların güzel ve temiz olanlarından yiyin, şeytanın peşine düşmeyin, zira şeytan sizin apaçık bir düşmanınızdır.” (2/168)
“Ey İman edenler! Size verdiğimiz rızıkların iyilerinden yiyin, eğer siz gerçekten yalnız Allah’a kulluk ediyorsanız, O’na şükrediniz” (2/172)
“Allah’ın size helâl ve temiz olarak verdiği rızıklardan yiyin ve kendisine iman etmiş bulunduğunuz Allah’tan korkun.” (5 /88)
Aşağıdaki gıda maddeleri kesin Helâldir:
1. İnek,koyun deve ve keçi sütü
2. Bal
3. Balık
4. Sarhoşluk vermeyen bitkiler
5. Taze veya tabii olarak dondurulmuş meyveler
6. Yer fıstığı, antep fıstığı, fındık, ceviz gibi kabuklu ve reçineli meyveler
7. Buğday, arpa, pirinç, çavdar, yulaf gibi taneli gıdalar. Sığır, deve, koyun, keçi, geyik, tavuk, ördek gibi hayvanların ve av kuşlarının etleri de Helâldir. Ancak İslâmi usule göre kesilmiş olmaları şarttır.
İslami usulle kesme ise şöyle yapılmaktadır: Öncelikle hayvanı kesecek olan insan Müslüman olmalıdır. (Ehl-i Kitab’da olabilir). Hayvan yere yatırılmalıdır. Gırtlağı üç ana kan damarının kesilebilmesi için keskin bir bıçakla yarılmalıdır. Hayvanın gırtlağının acı vermeden kesimi esnasında, kesen şahıs Allah’ın adını zikretmeli veya “Bismillah Allah-u Ekber” gibi duayı tekrar etmelidir.
Haram Nedir? Haram; gayri meşru, meşru olmayan manasına gelen bir Arapça kelimedir. Kuran-ı Kerim ve Peygamberimiz (s.a.v.) in sünnetinin ışığında fakihlerin haram olduklarında ittifak ettikleri maddeler aşağıda çıkarılmıştır:
1. Domuz
2. Kan
3. Et yiyen hayvanlar
4. Ölmüş hayvanın parçaları
5. İslâmi usulle kesilmemiş, eti helâl hayvanlar
6. Sürüngen ve böcekler
7. Şarap, Etil alkol ve İspirto
Yukarıda zikredilmiş maddeler Haramdır ve bütün müslümanlar tarafından kaçınılmalıdır.
“Ey İnsanlar! Yeryüzünde temiz ve helâl şeylerden yiyin, şeytana ayak uydurmayın, zira o, sizin için apaçık bir düşmandır.” (Bakara 168) âyet-i kerimesine dikkat edilirse Cenab-ı Hak bu husuta sadece Müslümanlara değil, bütün insanlara hitab etmektedir. Ayrıca Maide sûresi üçüncü ayetinde de Cenab-ı Zül Celâl hazretleri iman edenlere şöyle buyurmaktadır:
“Leş, kan, domuz eti, Allâh (c.c.)’dan başkası adına kesilenler, boğulmuş, bir yerine vurularak öldürülmüş, düşüp yuvarlanmış, başka bir hayvan tarafından yenmiş olanlar (canları çıkmadan önce kesmemişseniz) ve dikili taşlar üzerinde boğazlananlar haram’dır.”
Helâl ve haram hususunda İslâm’ın temel kaideleri ise şöyledir:
1. Helâl eşyanın aslındadır.
2. Helâl ve haram kılma hakkı yalnız Allah (c.c.) ındır.
3. Helâl’i haramlaştırmak, Allah (c.c.) ‘a ortak koşmanın eşidir.
4. Haram emri, bir şeyin çirkin ve zararlı oluşuna göredir.
5. Helâl’de, haram’dan kaçınmak için her şey vardır.
6. Harama götüren her şey haramdır.
7. Haramı helalleştirmek için hile yapmak haramdır.
8. Sadece iyi niyet haramı helal yapmaz.
9. Şüpheli olan her şeyden kaçınmak esasdır.
10. Haram herkes için haramdır.
11. Zaruretler mahzurları mübah kılar.
Kısaca özetlersek helal olma şartları: Alkol kullanmadan, eti helal ve kesimi İslami usulle yapılan hayvani veya bitkisel tabanlı katkı maddeleri %100 helal kabul edilir. Haram olma şartları: Yenmesi haram kılınmış veya kesimi İslami usulle yapılmamış hayvani kaynaklı veya bitkisel olduğu halde alkolle muamele görmüş maddelerden yapılmış katkı maddeleri %100 haram kabul edilir. Şüpheli olma şartları: Yenmesi haram kılınmış veya İslami usulle kesilip kesilmediği, bitki kökenli olduğu halde alkolle muamele yapılıp yapılmadığı bilinmeyen katkı maddeleri de şüpheli kabul edilir.
Kaynak: www.gıdaraporu.com- Dr. Hüseyin Kami Büyüközer
***
SORULAR VE CEVAPLAR
Bütün Peynirler Helâl Değil mi?: Peynir üretimi, sütü kestirmek yada pıhtılaştırmak için enzimlerin kullanılmasını ve çeşitli fonksiyonlar için diğer katkı maddelerinin ilavesini gerektirir. Enzimler, hayvandan, sevzeden ve mikrobiyel unsurlardan elde edilir. Hayvan unsuru domuzları ve danaları içermektedir. Domuzlardan elde edilen enzime pesin denmektedir ve haramdır. Diğer bir enzim yine domuzlardan ve genç dana (buzağı) dan elde edilir ki buna lipaz adını alır. Lipazın bir çeşidi mikroorganizmalardan elde edilir ki bu helâldir. Rennet, genç dana(buzağı) şirdeninden kıyılıp, kurutulma işlemi ile elde edilir. Aktif enzimin ismi Kaymosindir. Bugün arıtılmış kaymosin mikroorganizmaların genetik değişimi yolu ile de imal edilmektedir. Dana rennet ise halen bazı özel peynir ürecileri tarafından kullanılmaktadır. Ayrıca, lipaz gibi domuz enzimleri de bazı peynir çeşitlerinde kullanılmaktadır. Ülkemizde, maalesef büyük ölçüde peynir mayaları dışarıdan ithal edilmektedir ve maalesef ithal eden firmaların çoğu İslâmi kurallara dikkat etmemektedir. Peynir üreticileri de bu mayaları peynir üretimlerinde kullanmaktadırlar. Kısa bir zaman önce bazı firmalar ürettikleri peynir etiketlerinde İslâmi kurallara uygun maya kullandıklarını belirtiyorlardı. Hatta mayalarını kendileri üreten firmalarımız vardı. Bugün piyasada satılan peynirler üzerinde müslümanlar olarak karamsar ve dikkatli olmak zorundayız. Satıcılardan ve üreticilerden, maya konusunda ve diğer katkı maddeleri konusunda müslüman tüketiciler adına duyarlı olmalarını istemek önemli bir görevdir.
Rennetin kökeni (özü) nedir?: Rennet, peynir yapımında kullanılan bir enzimdir. Rennet genç dananın midesinden gelir. Genç dana kesildikten sonra midesi çıkarılır, süt ile doldurulur ve kuruması için asılır. Kuruduktan sonra, rennetin arıtılmamış ekstratını elde etmek için ufalanır (kıyma gibi). Daha sonra arıtılır. Eğer genç dana (buzağı) İslâmi usule uygun olarak kesilmiş ise, elde edilen rennet helâl olur. Aksi halde haramdır. Rennet'de aktif madde kaymosindir. Kaymosin, biyoteknolojiyi de içine alan başka yollarla da üretilebilir. Biyoteknoloji metodu ile de elde edilen Kaymosin helâldir. Eğer etiket ürünün rennet ihtiva ettiğini belirtiyorsa, hayvan kökenli olduğu anlaşılmalıdır. Böylece, kökeni anlaşılıncaya kadar, müslüman tüketici nezdinde, bu ürün şüpheli olma şartlarında kabul edilmelidir. Eğer köken buzağı olduğu halde İslâmi usule göre kesilmemişse ürünün,Helâl şartlarda olduğu söylenemez. Bu sebeple, bu ürünlerden emin olabilmek için üretici firmaya müracaat edip, doğru bilgiyi almaya çalışmak zorundayız.
Pasta ve bazı tatlılarda kullanılan jel nedir ve helâl midir?: Jel şeker, jelatin (gelatin) ve sitrik asit gibi bazı asitlerin karışımından oluşur. Dünya jelatin üretimini elinde tutan firmaların verdiği bilgiye göre %70 domuz deri ve kemiklerden, %30 luk kısmı da sığır vs. gibi hayvanların deri ve kemiklerinden oluşan bu madde, her hali ile haram olduğuna göre jel için de aynı hüküm geçerlidir. Son zamanlarda gençlerimize ve hanımlarımıza musallat olan saçlara sürülen jel de aynı durumdadır. Böyle bir başla ne abdestli olunabilir ne de namaz kılınabilir.
Tabii tat vericiler helâl midir?: Hayır, Tat vericilerin tamamı helâl değildir. Bazı tabii tat vericiler domuz ve sığırdan yapılmaktadır. Bazı tat vericiler ise alkolde eritilerek piyasaya verilmektedir. Ürün etiketlerinde maalesef ne tabii ne de sentetik tat vericiler için bu endişemizi giderecek bir açıklama yer almamaktadır. Bu sebeple, ürün en azından bizim için şüpheli hale gelmektedir. Araştırıp, sorgulamadan kullanmamak daha iyi olur.
Renklendirilmiş kiraz ve vişneler helâl mi?: Pastacılıkta kullanılan konserve kiraz ve vişneler yapay olarak boyanır ve boyama katkı maddesi de E132 Karmin (carmine) dir. Karmin bitlerden elde edilir ki ; haramdır. Bu maksatla kullanılan bir başka renklendiricide ise çözücü olarak domuz yağından yapılmış gliserin de kullanılabilmektedir. Bu rizikolar karşısında helâl diyemeyiz. [ Kaynak: www.gıdaraporu.com ]